ทารกอยู่ในท่าขวาง คลอดอย่างไร

ท่าของทารกในครรภ์ แม่ไม่สามารถกำหนดได้ ว่ากันว่า ปล่อยให้เจ้าตัวน้อยได้เลือกเอง ตามธรรมชาติแล้วทารกจะเริ่มกลับศีรษะลงสู่เชิงกรานเมื่อายุครรภ์ 32 สัปดาห์ หรือเร็วสุดเมื่อ 28 สัปดาห์ มีเพียงทารกส่วนน้อยเท่านั้น ที่ไม่ยอมกลับหัว เรียกว่าท่าก้น หรือมีก้น มีเท้าเป็นส่วนนำ และที่พบได้น้อยที่สุดในท่าของทารกคือ ท่าขวาง (transverse position) ซึ่งถ้าทารกอยู่ในท่าขวาง จะไม่สามารถคลอดธรรมชาติได้เพราะมีความเสี่ยงมากมาย แพทย์ จึงพิจารณาให้ผ่าคัดคลอดปลอดภัยที่สุด

ทารกอยู่ในท่าขวางหรือไม่ รู้ได้อย่างไร

การวินิจฉัยท่าของทารกในครรภ์อาจใช้แค่การตรวจร่างกาย โดยสูติแพทย์จะใช้มือคลำส่วนหลังของเด็กว่าอยู่ในแนวใด ถ้าอยู่ในแนวยาว ขนานกับลำตัวคุณแม่ และศีรษะอยู่ด้านล่าง แสดงว่าเด็กอยู่ในท่าปกติ แต่ถ้าทารกอยู่ในท่านอนขวางลำตัวแม่ โดยที่ศีรษะอยู่ด้านซ้ายหรือด้านขวา หรือแม้ว่าลำตัวทารกจะขนานกับตัวแม่ แต่ส่วนนำที่อยู่ตรงหัวหน่าวของแม่เป็นก้นเด็กก็ถือว่าอยู่ในท่าที่ผิดปกติ อย่างไรก็ตาม ภาวะที่เด็กอยู่ในท่าขวางพบได้ไม่บ่อยนัก เพียงแค่ประมาณร้อยละ 0.3 ของการคลอดทั้งหมดเท่านั้น

ต้องตัดสินใจเมื่อไรว่า ควรผ่าคลอด

คุณแม่เจ้าของคำถามมีอายุครรภ์ 36 สัปดาห์ ถ้าหากเป็นท้องแรกๆ ก็ยังมีโอกาสที่เด็กจะหมุนเปลี่ยนเป็นท่าปกติอยู่เหมือนกันค่ะ แต่คงเป็นไปได้ยาก เพราะกล้ามเนื้อหน้าท้องยังตึงอยู่ ทำให้เด็กหมุนเปลี่ยนท่าลำบาก แต่ถ้าท้องนี้เป็นท้องที่สี่ขึ้นไป ก็มีโอกาสที่เด็กจะหมุนกลับมาเป็นท่าปกติได้มากกว่าค่ะ

ดังนั้น ถ้าหากเป็นท้องหลัง ควรรอดูอีกสัก 2-3 สัปดาห์ เพื่อประเมินท่าเด็กอีกครั้ง แต่ถ้าเป็นท้องแรก หรือท้องต้น ๆ คุณแม่อาจต้องวางแผนผ่าตัดคลอดเมื่ออายุครรภ์มากกว่า 38 สัปดาห์ขึ้นไป จะปลอดภัยต่อทั้งคุณแม่และลูกน้อยมากกว่า

เปลี่ยนจากคลอดธรรมชาติเป็นผ่าคลอด ต้องเตรียมอะไรบ้าง

คุณแม่ที่ต้องเปลี่ยนแผนการคลอดเป็นผ่าตัดคลอด ควรวางแผนหาคนช่วยดูแลช่วงหลังคลอด เพราะถ้าผ่าตัดคลอด คุณแม่อาจเจ็บแผลผ่าตัด ทำให้เคลื่อนไหวลำบาก ส่งผลให้ดูแลเด็กแรกเกิดได้ไม่สะดวกนัก ถ้ามีคนที่ไว้ใจได้ เช่น คุณย่าหรือคุณยายของเจ้าตัวเล็ก ช่วยดูแลลูกให้ แล้วให้คุณแม่ทำหน้าที่ให้นมอย่างเดียว จะช่วยให้แผลผ่าตัดของคุณแม่หายเร็วขึ้น และกลับมาแข็งแรงเป็นปกติได้เร็วขึ้นด้วยค่ะ